Trong thi công sàn bê tông công nghiệp, khe co giãn (expansion joints) hay các đường cắt kỹ thuật thường được ví là gót chân Achilles của toàn bộ hệ thống sàn. Tại sao? Vì đây là nơi dễ xảy ra hư hỏng nhất dưới tác động của xe nâng và tải trọng nặng.
Kỹ thuật Joint Filling (lấp đầy khe) không chỉ đơn thuần là trám kín lỗ hổng, mà là một giải pháp kỹ thuật nhằm gia cố mép bê tông, ngăn chặn vỡ mép (spalling) và đảm bảo vận hành êm ái. Bài viết này sẽ đi sâu vào vai trò của chất chèn khe và quy trình thi công cắt - trám chuẩn mực.
Đa số các hư hỏng sàn nhà kho bắt đầu từ các khe nối. Nếu không được xử lý Joint Filling đúng cách, sàn sẽ đối mặt với:
Vỡ mép khe (Joint Spalling): Khi bánh xe nâng cứng (hard wheels) đi qua khe hở, áp lực tập trung vào mép bê tông gây vỡ vụn.
Mất ổn định khi vận hành: Khe hở lớn hoặc lồi lõm làm xe nâng bị rung lắc, gây hại cho hàng hóa và hệ thống bo mạch điện tử của xe.
Vấn đề vệ sinh: Khe rỗng là nơi tích tụ bụi bẩn, hóa chất và vi khuẩn, không đạt chuẩn GMP/HACCP trong thực phẩm và dược phẩm.
Lưu ý: Mục tiêu của Joint Filling ở sàn công nghiệp là bảo vệ mép khe (Edge Support), khác với việc chỉ chống thấm nước đơn thuần.
Nhiều chủ đầu tư nhầm lẫn giữa hai khái niệm này, dẫn đến chọn sai vật liệu:
| Đặc điểm | Joint Filling (Lấp Khe) | Joint Sealing (Trám Khe) |
| Mục đích chính | Chịu lực, bảo vệ mép bê tông khỏi vỡ khi chịu tải trọng nặng. | Chống thấm nước, ngăn bụi, cho phép khe co giãn tự do. |
| Vật liệu | Semi-rigid (Bán cứng): Epoxy hoặc Polyurea (Độ cứng Shore A > 80). | Flexible (Đàn hồi): Polyurethane, Silicone (Mềm, dẻo). |
| Ứng dụng | Sàn kho, xưởng sản xuất, nơi có xe nâng đi lại. | Khe co giãn tường, sàn ngoài trời, nơi ít chịu tải trọng. |
Để tối ưu hóa đường nối giãn nở, việc lựa chọn chất chèn khe quyết định 50% thành công. Hai loại vật liệu phổ biến nhất hiện nay là:
Ưu điểm: Độ cứng cao, khả năng hỗ trợ mép tuyệt vời, độ bám dính tốt.
Nhược điểm: Thời gian đóng rắn lâu hơn, kém linh hoạt hơn ở nhiệt độ thấp.
Thích hợp: Sàn bê tông đã ổn định độ co ngót (thường sau 60-90 ngày).
Ưu điểm: Đóng rắn cực nhanh (có thể mài phẳng sau 1-2 giờ), dẻo dai, thi công được ở nhiệt độ thấp (kho lạnh).
Nhược điểm: Yêu cầu máy bơm chuyên dụng 2 thành phần.
Thích hợp: Cải tạo sàn cũ, kho lạnh, hoặc các dự án cần tiến độ nhanh ("Fast Track").
Quy Trình Cắt Khe Chuẩn Kỹ Thuật
Trước khi trám, đường cắt phải được thực hiện chính xác để kiểm soát vết nứt ngẫu nhiên (random cracking).
Quá sớm: Gây ra hiện tượng vỡ mép lởm chởm (raveling) do bê tông chưa đủ cường độ.
Quá muộn: Bê tông đã tự nứt ngẫu nhiên do co ngót nhiệt.
Thời điểm vàng: Thường từ 4 đến 12 giờ sau khi xoa nền hoàn thiện (tùy thuộc vào nhiệt độ và loại phụ gia).
Chiều sâu: Tối thiểu 1/3 hoặc 1/4 độ dày của sàn bê tông. Ví dụ: Sàn dày 150mm, cắt sâu 40-50mm.
Khoảng cách: Tùy thuộc thiết kế lưới cột và độ co ngót dự kiến, thường chia ô 6m x 6m hoặc theo tính toán của kỹ sư kết cấu.
Để đảm bảo độ bền 5-10 năm cho khe nối, quy trình thi công cần tuân thủ 4 bước:
Vệ sinh khe (Cleaning): Sử dụng lưỡi cắt kim cương chạy lại đường khe để làm sạch bụi xi măng và dầu mỡ hai bên mép. Hút bụi sạch sẽ. Tuyệt đối không dùng nước.
Kiểm tra độ sâu: Đảm bảo khe đủ độ sâu để vật liệu lấp đầy. Với Joint Filling chịu lực, hạn chế dùng xốp chèn (backer rod) quá nông, vật liệu cần điền đầy ít nhất 25mm chiều sâu để bám dính.
Bơm vật liệu (Filling): Bơm vật liệu (Epoxy/Polyurea) từ đáy khe lên trên.
Quan trọng: Phải bơm tràn lên bề mặt (overfill) để bù lại sự co ngót khi vật liệu đóng rắn.
Cắt phẳng (Shaving): Sau khi vật liệu đóng rắn, sử dụng dao cạo chuyên dụng hoặc máy mài để làm phẳng bề mặt chất chèn khe với mặt sàn.
Lưu ý: Bề mặt khe phải phẳng tuyệt đối (flush) với sàn để bánh xe đi qua trơn tru.
Trám lõm (Concave profile): Nếu trám thiếu hoặc vật liệu co ngót tạo thành vũng lõm, mép bê tông vẫn bị hở và sẽ bị vỡ khi xe chạy qua.
Thi công quá sớm: Trám khe khi bê tông chưa co ngót hết (dưới 28 ngày) sẽ khiến chất chèn khe bị tách khỏi mép (separation) sau vài tháng.
Dùng sai vật liệu: Dùng Silicone mềm cho đường đi xe nâng là sai lầm phổ biến nhất gây hỏng sàn.
Tối ưu hóa đường nối giãn nở (Joint Filling) là một khoản đầu tư nhỏ nhưng mang lại hiệu quả lớn về vận hành và chi phí bảo trì. Một hệ thống sàn có đường cắt chuẩn và chất chèn khe đúng kỹ thuật sẽ giúp xe nâng di chuyển nhanh hơn, bảo vệ hàng hóa và kéo dài tuổi thọ công trình.
Nếu bạn đang gặp vấn đề về khe sàn bị vỡ hoặc cần tư vấn giải pháp sàn công nghiệp, hãy ưu tiên các vật liệu gốc Polyurea hoặc Epoxy bán cứng và tuân thủ quy trình thi công nghiêm ngặt.